Tuesday, June 17, 2014

TSAMBA! (Hamubo nga estorya, bow!)

Gradweting na sa hayskol si Douglas sa dihang adunay eskolarship sa koleheyo nga gi-offer ang usa ka bantog nga unibersidad didto sa Manila. Usa ang Diatagon Catholic High School sa naka dawat ug 12 ka imbitasyon aron mosuway ang ilang pinaka hait nga mga estudyante pag pasar sa lisod nga examination nga buhaton didto sa kapitolyo sa Tandag.

Ug toud, dali rang nakuha ang dose ka imbitasyon sa top 12 ka mga tinun-an pinaagi sa paghan-ay sa ilang average grades. Wala niini maapil si Douglas tungod kay ika - 13 man siya sa ranking. Ang uban mga ginikanan sa top 14 hangtod top 20 mi reklamo gayod didto sa Madre nganong wala ipa-agi sa raffle ang imbitasyon. Apan ang mga ginikanan ni Douglas wala manumbaling kung maapil ba siya sa eskolarsyip kay bisan gani pamasahe padulong sa Tandag dili sila maka- afford.

Apan sa hilom, adunay mga Madre ug mga titser ni Douglas ang nibati ug kasayang nganong wala siya maapil sa imbitasyon. Gikan pa sa first year hangtod 4th year ilang nailhan kung unsa ka brayt si Douglas sa klase. Bisan sige kini ug absen, walay pradyek kanunay, walay notbok ug walay unipormi di gyud malalis ang iyang mga eskor sa major exams nga kanunay usa siya sa pinaka taas ug skor. Ingon pa sa usa niya ka titser, "Kini si Douglas, kung di lang sige absen siguradong maoy atong mahimong Valedictorian".

Duha ka adlaw sa dili pa ang "examination day" didto sa Tandag, nasakit ug chicken fox ang usa ka tinun-an nga usa sa top 12 nga unta moapil sa exam. Dali-dali nga nag meeting ang mga Madre ug mga titser kung kinsa ang angayan nga ipuli sa nasakit nga tinun-an. Gipa-apil sa meeting ang mga ginikanan sa top 13 hangtod top 20 aron sab sila masayod ug aron likayan ang issue ug dili sila moreklamo. Adunay nag sugyot ug raffle. Wala ang ginikanan ni Douglas busa walay nangusog nga dapat ang ika top-13 ang mopuli sa estudyanteng nasakit.

Naabtan ug hapon ang maong meeting tungod kay daghan ginikanan ang gusto nga maapil ilang anak. Naglisod sab ang mga Madre ug titser pag-pugos nga si Douglas nga Top-13 maoy angay ipuli tungod kay wala man didto iyang ginikanan. Ikaduha, hibalo sila nga dili maka-afford si Douglas sa pamasahe ug uban gastoson padulong sa Butuan.

Samtang nagkagubot na ang meeting, usa ka titser ang mibarog ug miingon "kay ato man gisugdan ang pag-pili sa mga moapil sa exam pinaagi sa average sa grado, ato nalang kining padayonon ug ang top-13 maoy atong ipuli sa nasakit nga bata" Kalit nahilom ang tibook lawak daw nilabay ang Ginoo. Walay bisag usa ang nisuway ug lalis tungod kay bug-at ug makatarongan ang punto sa maong titser. Siya usab ang titser nga miingon nga mahimong Valedictorian si Douglas kung di lang absinos.

Apan sa kalit lang, mibarog ang usa ka ginikanan sa top -14 ug miingon "nganong ato man ihatag didto ang imbitasyon sa bata nga wala dire ang ginikanan? Nagpasabot lang kini nga dili sila interesado!"

PART 2

Daw nahimong sementeryo kadali ang maong lawak sa kamingaw sa gisulti sa maong ginikanan. Nganong wa man toud ang ginikanan sa top-13? Siguro di gyud sila interesado! Apan wa madugay mibarog ang ginikanan sa Top 16, usa ka inilang tawo sa Lianga Bay Logging Company nga mao ang Hepe sa Logging Department. Gi tawag siya ug "Sir" sa kadaghan bisan dili siya maestro. Si "Sir" hinay nga miingon, "Wala dire sila Estong ug Boding kay tua sa balay maoy akong gisugo ug ihaw sa baboy ug pagluto kay birth-day man gud nako karon. Ug imbitado mong tanan karon panihapon didto sa akong alay sa Campo." Ug misumpay pa kini "Dili ko molalis kung ang ilang anak nga si Douglas maoy ipuli kay boutan ug brayt man kadto nga bata. Siya ang tig bahog sa akong mga manok ug tig-guna sa among bermuda ug garden. Boutan kaayo siya nga bata." Maoy pagtapos ni "Sir".

Daw moambak sa kalipay ang mga madre ug titser sa gipamulong sa maong inilang tawo. Daghan gyud diay silang mga "secret fans" ni Douglas apil na ang usa pinaka dako'g rango nga tawo sa nag inusarang kompanya sa Diatagon. Walay ginikanan ang milalis sa inilang tawo kay halos silang tanan "under" niini sa iyang departamento. Labaw sa tanan, mas gusto sa mga ginikanan nga moadto na dayon sa Campo aron maka kaon sa dakong hikay nga sila imbitado.

Ug tuod, didto sa Campo niabot ang mga imbitadong madre, titser ug mga ginikanan sa dakong kumbira sa birtdi ni "Sir". Ug didto nakita sa mga ginikanan ang batang si Douglas. Bulingit ug niwang ang ulitawhay nga miabli sa gate ni "Sir" aron pasudlon ang iyang pick-up truck nga puno sa mga imbitado sa kumbira. Sunog ang panit ilhanan nga kining bataa nagdako sa init sa adlaw aron mag-uma, mag-guna ug mag pas-an sa bisan unsang bug-at nga butang aron lang maka kwarta tabang sa ginikanan. Siya mao si Douglas. Pobre, maot, niwang apan tam-is ug pahiyom nga misugat kanila. Daw nibati ug kaulaw ang usa ka ginikanan sa dihang iya nakita nag bata nga buot niyang kuhaan ug eskolarship.

Ug didto tibook gabii nag silbi si Douglas ug iyang mga ginikanan sa mga bisita ni "Sir". Tig alsa sa mga softdrinks, ilimnon ug tig hugas ug plato si Douglas samtang ang iyang mga Top 20 nga klasmate ug mga ginikinan niini nag enjoy sa party. Apan tanan kahago wala panumbalinga ni Douglas. Igo na kaniya nga makit-an si Joy, ang maanyag niyang klasmeyte nga anak ni "Sir". Abot sa talinga ang pahiyom ni Douglas sa dihang giduol siya ni Joy ug mingon "kongrats Dong! Apil daw ka sa mokuha ug exam sa Tandag sunod adlaw ingon ni Daddy ug Sister Marilyn. Happy jud ko para nimo kay brayt mad gud kaayo ka!". Daw naa sa panganod si Douglas nga nanghugas ug plato entero gabii.

PART 3

Pagka ugma, nakigkita sa Madre ang mga ginikanan ni Douglas ug hugot nga nibalibad sa pagpa apil niini sa eskolarship exam didto sa Tandag. "Sister, wa gyud mi intawn kwarta uy. Kining pag eskuyla ni Douglas dire sa DCHS kabobot-on ug gasto man na ni "Sir" sa iyang kalooy kang Douglas. Pito intawn among mga anak gibuhi ug gusto na gyud namo paundangon eskuyla si Douglas kay dako gyud siya ikatabang sa among umahan." Maoy pulong sa inahan nga nagpa totoy sa iyang duha ka bulan nga anak atubangan sa Madre. "Kung mao, ayaw kabalaka, atong pangitaan ug paagi nga makakuyog siya nga dili na kamo mogasto" Maoy tubag sa Madre nga usa sa mga "fans" ni Douglas.

Ug tuod, nakakuyog gyud si Douglas didto sa Tandag pinaagi sa pag-ambag sa mga Madre, titser ug sekreto nga hatag ni "Sir" nga maoy gihangyo dala ug pugos sa Madre. Wa nakasiguro ang nga "fans and supporters" ni Douglas kung unsa gyud ang bug-at nga rason nganong ila gyud kini ipugos pag apil sa exam. Tungod ba sa kalooy? O kaha pagsalig nila sa brayt apan absenos nga bata? ?.. ...Ug sa adlaw mismo sa paglarga sa mga estudyante padulong sa tandag, tua gyud si Douglas apil misakay sa dyip nga dako ang pahiyom apan inosente kaayo nga ang mga Madre ug titser nga maoy nigasto kaniya halos kahilakon sa kalipay nga makit-an ang ilang "dark horse" nga nakaapil sa dakong "derby" sa mga pinaka brayt ug pinaka banggiitan nga mga estudyante sa hayskul sa tibook lalawigan sa Surigao del sur. Hinoon, wa pa gyud intawn maiwit ang DCHS sa bisan unsang exam sa kasaysayan sa lalawigan, kanunay gyud kining mag-una!

Pagka ugma, niuli ang mga estudyante sa DCHS didto sa Diatagon ug daghan kanila nihilak tungod sa kalisod sa exam. Sobra tulo ka oras ang maong pagsulay sa mga mga bata diin kadaghanan niini pulos I.Q. Test, Mathematics ug Reading Comprehension. Tanan multiple choice ug kasagaran questions wala pa gyud maagihi sa mga tinun-an. "Nakakita ko sa mga questionaire ug lisod gyud kaayo ang exam!" Maoy pulong sa titser nga mikuyog Didto sa Tandag. "Swerte kung dunay 10 percent makapasar adto nga exam." Dugang pa niini. Mismo ang ilang Valedictorian nagduha-duha nga makapasar. "Ambot lang kung maka score ba ko adto bisan 50 percent" maoy ingon sa pinaka brayt sa 12 ka niapil sa exam.

Daw nahugno ang mga Madre ug Titser sa maong Balita. Ulaw kaayo sa eskuylahan kung walay makapasar gikan sa DCHS. "Una kini sa kasaysayan kung kini maitabo nga way mopasar!" Maoy ingon sa usa ka strikta nga madre.

PART 4 ( Last Part)

Usa ka semana ang nilabay ug nikanat ang Balita nga 28 lang ang nipasar gawas sa 312 ka highschool graduating nga mi kuha sa exam. Ubos kini sa 10 percent nga 31.2! Nisamot kaguol nag mga Madre ug titser. Pila kaha ang nipasar sa DCHS? Basin wala! Ulaw kaayo kung huna-hunaon kay inila raba ang eskuylahan nga banggiitan sa tibook lalawigan.

Gipatawag sa Madre ang 12 ka estudyante ug gipa-isa-isa ug estorya sa ilahang impresyon sa exam. Halos tanan sila niingon nga lisod gyud ang exam. Si Douglas nga maoy kataposan nga nisulti niingon "murag mas sayon man to nga exam para nako kay pilion ra man ang answer. Ako lang gipili ang ako tan-aw nga maoy sakto nga answer. Maayo unta nga naka "tsamba" ko adto! He he" nangatawa ang tanan. Pero ang striktang Madre wa nahimoot sa gipamulong ni Douglas ug miingon "daghan mi nitabang gasto nimo aron makaapil ka sa exam tapos moingon ra ka nga "maka tsamba?" ".

Nahuman ang meeting ug si Douglas nausab ang pangalan sunod adlaw. Gitawag na siya ug "Mr. Tsamba"!.
Daw mahilis si Douglas sa kaulaw matag panahon nga tawgon siya ug "Mr. Tsamba". Usa ka buntag niabot gyud ang usa ka sobre nga adunay patik sa bantog nga Unibersidad didto sa Madre nga Principal. Ang sulat nagkanayon "Congratulations! Six (6) of your candidates passed the..." Halos nakuyapan ang madre sa kalipay!

Usa ka oras pag-abot sa maong sulat gipatawag dayon sa madre ang unom sa tinun-an usa na niini ang Valedictorian. Dili apil si Douglas o mas nailhan nga Mr. Tsamba. Daw mamatay sa kantyaw si Douglas sa iyang mga klasmate sa dihang wa siya naapil sa gipatawag sa Madre. "Maayo pa gipalit nimo bugas ang pamasahe didto sa Tandag mr. Tsamba! Ha ha ha!" Maoy kantyaw sa usa ka bugoy niya nga klasmet.
Apan wa abti ug 30 minutos, giptawag ang laing unom ka tinun-an sa opisina sa madre. Naghulat didto ang mga titser nga nag alirong sa strikta nga Madre. Nakabantay si Douglas nga halos tanan titser ug madre nitotok kaniya daw nasuko nga nagpakaulaw siya sa iyang tubag sa madre nga "tsamba".

"Patay ko ani! Hagbong pa ko! Kantyawan pa gyud ko!" Maoy huna-huna ni Douglas. Gusto na niya mo walk-out apan iya lang gipugngan agi sa pagtahod kanila. Mibarog ang principal ug miingon "unom kaninyo nahagbong... ...unom usab ang nipasar." Mikalit ug dangoyngoy ang usa ka tinon-an ug miingon "sorry kaayo sister, lisod ma gud kaayo ang exam!". Wala kini paminawa sa Madre. Hinoon miduol kini kanila ug mibarog atubangan gyud ni Douglas!

"Ikaw Douglas, unsa'y imo ikasulti? Imong tan-aw naka tsamba ka sa exam?" Kalit nangatawa ang tanan! Wala motingog si Douglas ug miduko lang kini..."kung basehan ang imong score sa exam, wala ka maka tsamba!"... ..."you got the highest possible score of 99.9 percent! Congratulations Douglas and the rest of you! Kamo unom ang nakapasar!" ...THE END

((By: Jun Abines)

No comments:

Post a Comment